Ενημέρωση για τις Συνομιλίες ΗΠΑ-Ιράν στο Ομάν

Ο ειδικός απεσταλμένος του αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, θα ταξιδέψει αύριο, Σάββατο, στο σουλτανάτο του Ομάν για να συμμετάσχει στον τρίτο κύκλο συνομιλιών με το Ιράν σχετικά με το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας. Αυτή η κίνηση υποδηλώνει ότι η Ουάσιγκτον συνεχίζει να επενδύει στην επίτευξη μιας διπλωματικής λύσης.

«Ο επόμενος κύκλος των διαπραγματεύσεων θα πραγματοποιηθεί στο Ομάν το Σάββατο και θα είναι η πρώτη συνάντηση τεχνικών ομάδων», δήλωσε χθες Πέμπτη η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Τάμι Μπρους. Αυτή η προσέγγιση δείχνει τη συνεχιζόμενη δέσμευση της κυβέρνησης των ΗΠΑ για διαπραγματεύσεις, προκειμένου να βρεθεί μια βιώσιμη λύση στο φλέγον ζήτημα του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος.

Στην αμερικανική αντιπροσωπεία, ο Μάικλ Άντον, υπεύθυνος πολιτικού σχεδιασμού στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, θα έχει καθοριστικό ρόλο στην διεύθυνση των εργασιών. Ωστόσο, η συμμετοχή του Στιβ Γουίτκοφ θα προσθέσει μια επιπλέον διάσταση στις διαπραγματεύσεις, καθώς η αμερικανική διπλωματία επιδιώκει τη συνεργασία με τους Ιρανούς αξιωματούχους.

Ο κ. Γουίτκοφ είχε ήδη πραγματοποιήσει συναντήσεις με Ιρανούς εκπροσώπους το περασμένο Σάββατο στη Ρώμη, με την μεσολάβηση του Ομάν. Νωρίτερα, συμμετείχε και στον πρώτο γύρο συνομιλιών, ο οποίος έλαβε χώρα στις 12 Απριλίου στην πρωτεύουσα του σουλτανάτου, Μούσκατ. Οι επαφές αυτές ενδέχεται να προμηνύουν θετικές εξελίξεις στη διαδικασία διαπραγμάτευσης.

Αν και οι πλευρές εξέφρασαν αισιοδοξία μετά τις διαβουλεύσεις στη Ρώμη, παρέμειναν ασαφείς οι λεπτομέρειες των συζητήσεων. Ο πρόεδρος Τραμπ έχει δηλώσει ότι προτιμά μια διπλωματική λύση με το Ιράν, ωστόσο δεν αποκλείει τη στρατιωτική επιλογή για να διασφαλιστεί ότι η Τεχεράνη δεν θα αποκτήσει πυρηνικά όπλα.

Από την πλευρά του, ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί εξέφρασε την προθυμία του να επισκεφθεί τη Γερμανία, τη Γαλλία και τη Βρετανία. Αυτές οι χώρες είναι συμβαλλόμενα μέρη στην διεθνή συμφωνία του 2015 για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, γνωστό και ως κοινό ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης (ΚΟΣΔ). Ωστόσο, προς το παρόν, οι τρεις αυτές χώρες δεν εμπλέκονται άμεσα στις διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ιράν και των ΗΠΑ, αν και διατηρούν επιρροή στη διαδικασία.

Η συμφωνία του 2015 είχε ως στόχο την παροχή ελάφρυνσης από τις διεθνείς κυρώσεις προς την Ισλαμική Δημοκρατία σε αντάλλαγμα για περιορισμούς στο πυρηνικό της πρόγραμμα. Ωστόσο, η αποχώρηση των ΗΠΑ από αυτήν το 2018, κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ, την έχει κάνει νεκρό γράμμα.

Ο Ιρανός ΥΠΕΞ Αραγτσί δήλωσε έτοιμος να ξεκινήσει τον διάλογο με τους Ευρωπαίους όχι μόνο για το πυρηνικό πρόγραμμα, αλλά και για άλλους τομείς κοινού ενδιαφέροντος. Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «η μπάλα είναι τώρα στο γήπεδο της E3», αναφερόμενος στις τρεις ευρωπαϊκές δυνάμεις.

Η Γαλλία τόνισε ότι θα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, ενώ και άλλες χώρες όπως η Γερμανία και η Βρετανία δεν είχαν άμεσες αντιδράσεις μέχρι στιγμής.

Καθώς ο Αραγτσί προετοιμάζεται για τις συνομιλίες στο Ομάν, έχει ταξιδέψει και στην Κίνα και τη Μόσχα, για διαβουλεύσεις που ενισχύουν τη συνεργασία της Τεχεράνης με τη Ρωσία και την Κίνα, ενώ παράλληλα εξέφρασε ανησυχία για τη μειωμένη συνεργασία με τις ευρωπαϊκές χώρες.

Στις τελευταίες εξελίξεις, το Ιράν έχει αρχίσει να απομακρύνεται από τις υποχρεώσεις της συμφωνίας, αυξάνοντας τον αριθμό και την απόδοση των φυγοκεντρητών που χρησιμοποιούν για τον εμπλουτισμό ουρανίου. Αυτή τη στιγμή, το Ιράν εμπλουτίζει ουράνιο έως και 60%, πολύ πάνω από το όριο του 3,67% που προβλέπεται από τη συμφωνία, αν και παραμένει κάτω από το επίπεδο του 90% που απαιτείται για την κατασκευή πυρηνικών όπλων.

Ο γενικός διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ), Ραφαέλ Γκρόσι, επισήμανε τις γεωπολιτικές προκλήσεις, προειδοποιώντας ότι το Ιράν δεν είναι «μακριά» από την απόκτηση πυρηνικών όπλων.

Στο πλαίσιο αυτής της κατάστασης, οι τρεις ευρωπαϊκές χώρες έχουν ανακοινώσει ότι ενδέχεται να ενεργοποιήσουν το «snapback», έναν μηχανισμό που αφορά την αυτόματη επανεπιβολή κυρώσεων από τον ΟΗΕ κατά της Τεχεράνης. Η προθεσμία για την ενεργοποίηση αυτού του μηχανισμού λήγει τον Οκτώβριο.

Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, Μάρκο Ρούμπιο, έχει καλέσει τους Ευρωπαίους να λάβουν γρήγορα αποφάσεις σχετικά με την επανεπιβολή κυρώσεων κατά του Ιράν. Παράλληλα, ο Αραγτσί προειδοποίησε για τις απόπειρες από πλευράς Ισραήλ να αποσταθεροποιήσουν τις συνομιλίες, επισημαίνοντας πως η τύχη της ανθρωπότητας διακυβεύεται αν το Ιράν αποκτήσει πυρηνικά όπλα.